Parts of speech

• વાક્યો શબ્દોના બનેલાં હોય છે. આ શબ્દોનાં કાર્યો અને લક્ષણોને ધ્યાનમાં લેતાં શબ્દોને આઠ વિભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે. જેને Parts of Speech કહેવામાં આવે છે.
• Sentences are made of words. According to their nature and function in the sentences, these words are divided into eight classes which are called Parts of Speech.

શબ્દભેદના આઠ પ્રકાર

1. સંજ્ઞા (Noun)
2. સર્વનામ (Pronoun)
3. વિશેષણ (Adjective)
4. ક્રિયાપદ (Verb)
5. ક્રિયાવિશેષણ (Adverb)
6. સંયોજક (Conjunction)
7. ઉદ્દગારવાચક અવયવ (Interjection)
8. નામયોગી અવયવ (Preposition)

સંજ્ઞા (Noun)

• કોઈ પણ વ્યકિત, સ્થાન, વસ્તુ કે ગણના નામને સંજ્ઞા (Noun) કહેવાય છે.
• A name used for a person, place, thing, material or quality is known as Noun.

Example

• Sardar Patel was a great leader.
• Shailesh is a wise student.
• Gold is a precious metal.
• Gandhinagar is the capital city of Gujart.
• The Ramayan and the Mahabharat are the greatest epics of India.
• English is spoken all over the world.
• Man is the architect of his own life.
  • રેખાંક્તિ શબ્દો કોઈ વ્યક્તિ, વસ્તુ કે સ્થળનાં નામ દર્શાવે છે. આ બધાં Nouns છે.
• નામ / સંજ્ઞા વાક્યમાં કર્તા કે કર્મ તરીકે વપરાય છે. (A Noun is used as a subject or an object in a sentence.)
• નોંધ : વસ્તુ શબ્દમાં નીચે આપેલ બાબતોનો સમાવેશ થાય છે.
  • એ બધા જ પદાર્થ જેને આપણે જોઈ શકીએ છીએ, સાંભળી શકીએ, ચાખી શકીએ, સ્પર્શ કરી શકીએ અથવા સૂંઘી શકીએ.
  • એ બાબતો જેને માટે આપણે વિચારી શકીએ પરંતુ ઈન્દ્રિયો દ્વારા અનુભવી ન શકીએ.

Pronoun (સર્વનામ)

• નામ ને બદલે વપરાતાં શબ્દોને સર્વનામ (Pronoun) કહે છે.
• A word used instead of noun is known as Pronoun.

Example

• Vayam is absent, because he is ill.
• The pens are here, you left them.
• We should save environment.
• Children are at playground. They are playing cricket.
• Rakesh told his parents that he would take care of them in their old age.
• Rupesh will try his best to help you.
• Mary will never allow you to hold meeting in her garden.
  • રેખાંકિત શબ્દો નામના બદલે વપરાવા છે. (The underlined words are used for persons they are pronouns.)

વિશેષણ (Adjectives)

• નામ કે સર્વનામના અર્થમાં વધારો કરતા શબ્દોને વિશેષણ (Adjective) કહેવાય છે.
• A word which qualifies a noun or a pronoun is known as Adjective.

Example

• Sahdev is a hardworking boy.
• He is very popular among the runners.
• He was a great politician.
• Lazy people are mostly unhappy in life.
• Hard-working and sincere people always become successful in life.
• He is very popular among the students.
  • રેખાંક્તિ શબ્દો Noun વિશે કંઈ માહિતી આપે છે. તે બધાં વિશેષણો છે. (The underlined words qualify the nouns. They are adjectives.)

ક્રિયાપદ (Verb)

• એવા શબ્દો કે જે કર્તા શું કરે છે અથવા કર્તાની શી સ્થિતિ છે તેનું વર્ણન કરે તેવા શબ્દોને ક્રિયાપદ (Verb) કહેવાય છે.
• ક્રિયાપદ કર્તા શું કરે છે અથવા કર્તાને શું કરવામાં આવ્યું કે કર્તાની શી સ્થિતિ છે તેનું વર્ણન કરે છે.
• A word which describes the action, or condition of subject is known as Verb.
• A Verb describes what subject does, or what is done to the subject or what it is.

Example

• He is writing a letter.
• The policeman is running after the thief.
• The sun rises in the east.
• The sun sets in the west.
• Historians frequently ask to consult the collection.
• The police arrested the thief.
• Honey is sweet.
  • રેખાંક્તિ શબ્દો ક્રિયાપદો છે. (The underlined words are verbs.)

ક્રિયાવિશેષણ (Adverb)

• ક્રિયાપદ, વિશેષણ, કે ક્રિયાવિશેષણના અર્થમાં વધારો કરતા શબ્દને ક્રિયાવિશેષણ (Adverb) કહેવાય છે.
• A word that modifies verb, adjective or another Adverb is known as Adverb.

Example

• She is very beautiful.
• Ravi is running very fast.
• He speaks English fluently.
• Virat played well in the last match.
• Walk carefully.
• She sings well.
  • રેખાંક્તિ શબ્દો Adverbs છે. (The underlined words are Adverbs.)

સંયોજક (Conjunction)

• શબ્દો, શબ્દસમૂહ, વાક્યો કે વાક્યોને જોડવાનું કામ કરે તેવા શબ્દોને સંયોજક (Conjunction) કહેવાય છે.
• A word used to join words, phrases, causes, or sentence is known as Conjunction.

Example

• Sit quietly or leave the class.
• Rudra and Dax are going on the bike.
• Amar, Akbar and Anthony are good friends.
• Harsh worked hard but he failed.
• Jaya and Daya are sisters.
• Do as you are directed.
  • રેખાંક્તિ શબ્દો conjunctions (સંયોજકો) છે. (The underlined words are conjunctions.)
• સંયોજકો એ જોડનાર શબ્દો છે. તેઓ શબ્દો, શબ્દસમૂહો, ઉપવાક્યો કે વાક્યોને જોડવાનું કામ કરે છે.
• Conjunctions are linking words. They link together words, clauses or sentences.

નામયોગી અવયવ (Preposition)

• એવા શબ્દો કે જે નામ અથવા સર્વનામની પહેલા વપરાતા હોય અને વાક્યમાં રહેલાં બીજા શબ્દો સાથેનો સંબંધ દર્શાવતા હોય તેવા શબ્દોને નામયોગી અવયવ (Preposition) કહેવાય છે.
• A word used before a noun or pronoun to show its relation with other words of the sentence is known as Preposition.

Example

• There is a book on the table.
• A dog is running after a cat.
• A bench is placed under the tree.
• The clock is above the painting.
• The cat sat on the table.
• He jumped into the river.
• He died in the accident.
  • રેખાંકિત શબ્દો Prepositions છે. (The underlined words are prepositions.)

ઉદ્દગારવાચક અવયવ (Interjection)

• અચાનક હૃદયમાંથી પ્રગટતા મનોભાવને વ્યકત કરતા શબ્દોને ઉદ્દગારવાચક અવયવ (Interjection) કહે છે.
• A word which is used to express some sudden feeling is known as Interjection.
  • અથવા તો
• જે શબ્દ લાગણી વ્યક્ત કરવા માટે વપરાય છે તેને Interjection (ઉદ્ગારવાચક શબ્દ) કહે છે.
• An Interjection is a word which is used to express feeling.
• નીચે દર્શાવેલ શબ્દો ઉદગારવાચક છે.
  • Wow !
  • Bravo !
  • Hurray !
  • oh ! oh !
  • Alas !

Example

• Alas ! our grand-mother is no more.
• Bravo ! You have made a good decision.
• Hurray ! We won the match.
• Wow ! it’s a beautiful car.
• Oh ! It’s you
• Alas ! The poor man lost his purse.
• Bravo ! We have won the match.
  • રેખાંકિત શબ્દો Interjections છે. (The underlined words are Interjections.)
• Note (1)
  • In mordern grammar books, Determiners are termed is one of the parts of speech. But they do not have their independent existence as other the parts of speech have.
  • આધુનિક વ્યાકરણ પુસ્તકોમાં Determiners (નિશ્ચયવાચકો)ને પણ Parts of Speechનો ઘટક ગણવામાં આવે છે, પરંતુ અન્ય Parts of speechની જેમ તેમનું અલગ અસ્તિત્વ નથી.
• Note (2)
  • This classification is based on the function of a word in a sentence. Since the function of a word varies from sentence to sentence, the same word may be as a noun in one sentence, as an adjective in another or an adverb in the third sentence.
  • એકનો એક શબ્દ જુદા-જુદા વાક્યોમાં નામ, વિશેષણ કે ક્રિયાવિશેષણ તરીકે આવી શકે છે. જેમ કે,
• I have observed a fast today (Noun) (આજે મેં ઉપવાસ રાખ્યો છે.)
• He always travels in the fast train (Adjective) (તે હંમેશાં ઝડપી ગાડીમાં મુસાફરી કરે છે.)
• Walk fast or you will miss the bus. (Adverb) (ઝડપથી ચાલો નહીંતર બસ ચૂકી જશો.)
• It was a fine performance. (Adjective) (તેની ભજવણી સુંદ૨ હતી.)
• You cannot fine the innocent. (Verb) (તમે નિર્દોષને દંડ ન કરી શકો.)

Exercise

Identify the parts of speech of the underlined words in the following sentences.

1. The story was dull and boring
2. What you say may be true.
3. Man is mortal.
4. The bird was in its nest.
5. A dog is a faithful animal.
6. Work while you work and play while you play.
7. Ask and it shall be given.
8. He went on arguing
9. Alas ! He is no more.
10. She never comes in time.
11. They while away their evenings with books and games.
12. I will watch while you sleep.
13. Sit down and rest a while.
14. Let us move on.
15. He is on the committee.
16. He kept the fast for a week.
17. Suddenly one of the wheels came off.
18. He was only a yard off me.
19. He told us all about the battle.
20. It weighs about a pound.
21. The up train is late.
22. The after effects of the drug are bad.
23. After the storm comes the calm.
24. He still lives in that house.
25. Still waters run deep.

Answers to Excercise

1. adjective
2. verb
3. noun
4. noun
5. noun
6. preposition
7. pronoun
8. preposition
9. interjection
10. adverb
11. Verb
12. Conjunction
13. Noun
14. Adverb
15. Preposition
16. Noun
17. Adverb
18. Preposition
19. Preposition
20. Adverb
21. Adjective
22. Adjective
23. Preposition
24. Adverb
25. Adjective